Staw kolanowy jest największym i najbardziej złożonym stawem w organizmie człowieka. Składa się z kości udowej, piszczelowej i rzepki, które otoczone są wspólną torebką stawową. Nieregularne kształty powierzchni kostnych nie sprzyjają stabilności stawu. Tę stabilność zapewniają więzadła, w tym więzadła krzyżowe przednie, dające bierną stabilizację stawu kolanowego. Średnia długość więzadła wynosi 38 mm, a szerokość 11 mm. Dzięki temu, iż więzadła w głównej mierze składają się z wody oraz z kolagenu, są rozciągliwe i elastyczne, umożliwiając nie tylko stabilizację, ale również odpowiednią ruchomość. Zaopatrzone są w liczne receptory, pełniące rolę neurosensoryczną, regulują napięcie mięśni agonistycznych i antagonistycznych podczas ruchu.
Mimo złożonej budowy, staw kolanowy jest bardzo podatny na urazy, w tym na zerwanie więzadeł krzyżowych przednich. Wyróżnia się 4 typy mechanizmu urazu:
– po skosie, z zewnętrznie zrotowanym stawem kolanowym; podczas tego mechanizmu
zostaje zerwane więzadło krzyżowe przednie, uszkodzone więzadło poboczne piszczelowe i łąkotka przyśrodkowa, co stanowi tzw. „triadę”,
– uraz podczas szpotawienia stawu, z wewnętrznie zrotowanym kolanem,
– uraz wyprostny, z rotacją kości piszczelowej na wyprostowanym kolanie,
– związany z narciarstwem zjazdowym; podczas upadku narciarz stara się zachować pozycję pionową, co powoduje, że przy silnym napięciu mięśnia czworogłowego uda, upada w tył, dodatkowo uderzając tyłem buta w kość piszczelową, wywarzając ją rotacyjnie w przód w stosunku do kości udowej.
Przyczyny zerwania omawianych więzadeł mogą być kontaktowe lub bezkontaktowe, a przyczyniają się do tego:
– uwarunkowania anatomiczne np. wzmożona elastyczność stawu,
– wcześniejsze urazy w obrębie danego stawu kolanowego, m.in. urazy rzepki, łąkotki, stłuczenia,
– dysbalans mięśniowy w obrębie kończyny dolnej,
– kompensacja stawu kolanowego wynikająca z zaburzonej artrokinematyki np. przodopochylenie, czy skrętne ustawienie miednicy,
– stany przeciążeniowe stawu,
– brak odpowiedniego przygotowania do uprawiania sportu lub rekreacji fizycznej.
Objawami świadczącymi o zerwaniu więzadeł jest niestabilność stawu kolanowego, a w ostrej fazie silny ból, opuchlizna, krwiak, ograniczony zakres ruchu. Rekonstrukcja operacyjna ma na celu odtworzenie funkcji i stabilności stawu oraz zapobieżenie kolejnym urazom. Fizjoterapia jest nieodzownym elementem zarówno okresu przed, jak i po operacji.
Celem rehabilitacji przed zabiegiem rekonstrukcji jest zmniejszenie obrzęku stanu zapalnego powodującego ból, odtworzenie pełnego zakresu ruchu, odzyskanie kontroli mięśniowej i doskonalenie funkcji stabilizacyjnych. Ponadto uczy się pacjenta ćwiczeń i zabiegów, które będzie wykonywał po operacji. Po operacji, w fazie ostrej stosuje się odpoczynek, schładzanie i elewację kończyny dolnej oraz jak najszybciej wdraża się indywidualnie dobrane dla danego pacjenta ćwiczenia, bez prowokowania bólu w miejscu operacji. Celem ćwiczeń i zabiegów jest jak największe uzyskanie sprawności pacjenta, a w przypadku sportowców, zapewnienie im powrotu do uprawianej dyscypliny. Tym celom ma służyć terapia manualna oraz ćwiczenia zwiększające zakres ruchomości, poprawienie propriocepcji, stabilności, wytrzymałości i siły kończyny dolnej.
W naszej placówce, pacjent po uszkodzeniu więzadeł ACL poddawany jest dokładnej diagnostyce. Obejmuje ona obszerny wywiad, obserwację i palpację oraz odpowiednie testy, a także analizę obrazów RTG, TK i MRI. Podczas diagnostyki stosowany jest nowoczesny sprzęt do elektromiografii powierzchniowej oraz lafayette, dające rzetelny, obiektywny obraz pracy mięśni w uszkodzonej kończynie. Po zakończeniu diagnostyki, wraz z klientem ustalamy indywidualny program terapii, dostosowany do aktualnych potrzeb i możliwości pacjenta i wdrażamy go w życie. Wraz z przebiegiem fizjoterapii, przy pomocy testów i nowoczesnych urządzeń oraz nagrań wideo kontrolujemy uzyskane efekty i modyfikujemy terapię, aby jeszcze skuteczniej uzyskać poprawę zdrowia.
Inne artykuły
